Wie wil vechten voor onze welvaart?

Terwijl zich razendsnel een nieuw economisch en geopolitiek tijdperk ontvouwt, ontbreekt bij de politiek elke sense of urgency.

(Artikel door Peter De Keyzer, oprichter van Growth Inc. en laureaat van de Prijs voor de Vrijheid 2014 van denktank Libera!, zoals oorspronkelijk gepubliceerd in Trends op 14 februari 2024.)

Vorige week raakte bekend dat Arcelor Mittal in Gent mogelijk afziet van een investering ter waarde van 1,1 miljard euro. Tegelijk zal Audi Vorst binnen enkele jaren de productie van de Audi Q8 e-tron moeten missen. En dan hebben we het nog niet over de gemiste investeringen waarvan we geen weet hebben omdat ze rechtstreeks naar andere landen gaan. De Amerikaanse Inflation Reduction Act heeft de Verenigde Staten veranderd in een gigantische stofzuiger voor investeringen, zeker in combinatie met de lage Amerikaanse energieprijzen. De waarschijnlijke verkiezing van Donald Trump dreigt daar nog een turbo op te zetten. Zijn America First-protectionisme zal het voor Europa steeds moeilijker maken om grote investeringen aan te trekken.  

Maar ook aan Europese landen verliest België investeringen. Sinds het begin van het conflict in Oekraïne zijn de Europese staatssteunregels in de vuilbak gekieperd. Vooral grote lidstaten met diepe zakken zwaaien met grote subsidies voor nieuwe en bestaande bedrijven – 760 miljard euro, waarvan bijna de helft voor rekening van Duitsland. Met de combinatie van een weinig populaire kanselier, groeiend populisme en de existentiële bedreiging voor de Duitse industrie zal de subsidiekraan nog een tijd wagenwijd openstaan. Frankrijk ziet dan weer een ideale kans om naar aloude traditie haar eigen industrie te ondersteunen. Erstens Deutschland. La France d’abord. Dat opbod kan België nooit winnen.

Investeringen die we wel zelf plannen, aantrekken of vergunnen, blijven veel te vaak in de modder steken – van nieuwe voetbalstadions tot shoppingcentra, van de Noord-Zuidverbinding tot chemie-installaties. Mensen en groepen genoeg die van elk stukje wetgeving een wapen smeden tegen vooruitgang en welvaart. Omdat ze tegen kapitalisme zijn, of bedrijven haten. Waarom geven we die vernietigers van banen en welvaart vrij spel? Maak het veel moeilijker om vrijblijvend welvaart te torpederen: beperk beroepsprocedures – ook in de tijd. Ken vergunningen automatisch toe binnen een bepaalde periode. Laat actievoerders geld blokkeren op een rekening om de lat voor eindeloze procedures hoger te leggen.

Gezondheid en leefmilieu zijn de mantel van onkwetsbaarheid waar activisten zich in hullen. Toch staan we met onze levensverwachting, milieu én gezondheid aan de wereldtop. Omdat industrie, chemie en bedrijvigheid essentieel zijn voor onze gezondheid en onze welvaart. Of waar dacht u dat medisch materiaal, windmolens of batterijen vandaan kwamen? Projecten worden tegengehouden, terwijl het zogezegde voordeel voor de volksgezondheid op geen enkele manier in verhouding staat tot de welvaart die wordt vernietigd. Ook nulgroei en ontgroei kosten gezondheid en levens. Of willen we echt uitgroeien tot een Banana-republiek: Build absolutely nothing anywhere near anything.

Terwijl zich razendsnel een nieuw economisch en geopolitiek tijdperk ontvouwt, ontbreekt bij de politiek elke sense of urgency. Het debat gaat over gulle cheques aan de middenklasse voor elektrische voertuigen, het invoeren van extra vakantiedagen voor ambtenaren, het verhogen van het minimumloon van 2.000 naar 2.800 euro, en subsidies aan een culinair centrum ter waarde van tientallen miljoenen euro’s. Het orkest op de Titanic was er niets tegen.

Wanneer staat de politicus of de partij op die zegt hoe dit land zich moet voorbereiden op moeilijkere tijden? Die vertelt welke grote offers we zullen moeten brengen om de komende moeilijke jaren door te komen? Die vertelt waar we als land binnen tien jaar moeten staan? Die vertelt dat sommige zaken prioriteit zullen krijgen en dat niet iedereen dat even leuk zal vinden? Dat welvaart behouden en veiligstellen de prioriteit is, zelfs als we daarvoor tijdelijk welzijn moeten opofferen? A la guerre comme à la guerre.