Wie betaalde de proceskosten van Hunter Biden?

Er is wetgeving in de maak voor transparantie over externe financiers van rechtszaken.

(Artikel door Pieter Cleppe, ondervoorzitter van Libera! en hoofdredacteur van BrusselsReport.eu, zoals oorspronkelijk gepubliceerd op Opinie-Z op 9 september 2024.)

Hunter Biden heeft schuld bekend bij alle aanklachten over zijn federale belastingontduiking, waarschijnlijk omdat zijn financier die de hele rechtsgang betaalde inmiddels blut is. Dat financieren door derden komt wel vaker voor en heeft als voordeel dat minder kapitaalkrachtigen ook een rechtsgang kunnen starten. Tegelijkertijd blijken onzichtbare derden zelf grote belangen bij rechtszaken te hebben. In de VS en Europa is om die reden wetgeving in de maak om transparantie te bevorderen. 

Hunter Biden, zoon van de Amerikaanse president Joe Biden en bekend van zijn twaalf ambachten en dertien ongelukken, heeft schuldig gepleit aan alle negen aanklachten in zijn federale belastingontduikingzaak. Dat kwam als een verrassing, omdat hij zich tot nu toe verwoed verdedigde. Mogelijks is het feit dat de man gewoon geen geld meer had voor zijn verdediging de verklaring. Biden betaalde immers zijn verdediging niet zelf. Dat deed Kevin Morris, een Hollywood-entertainmentadvocaat, die Biden daarvoor miljoenen leende.

Enkele maanden geleden stelde een bron die dicht bij Morris staat: “De reden waarom Kevin in de eerste plaats financieel betrokken raakte, was dat hij kon zien dat niemand Hunter zou helpen. (…) Nu, vier en een half jaar later, is er nog steeds geen hulp – en nu is Kevin helemaal blut. Dus net nu Hunter voor twee strafprocessen staat die over een paar weken beginnen, heeft hij geen middelen. Het is behoorlijk nijpend.”

Financiering door derden

Dit klinkt allemaal enorm bizar. Toch is het niet ongewoon dat processen worden betaald door derden, die niet betrokken zijn. Zeker in de zakenadvocatuur is dat het geval, waarbij er soms zelfs investeringsfondsen zijn die vorderingen opkopen, in de hoop de rechtszaak te winnen. ‘Procesfinanciering‘, ook bekend als ‘financiering door derden’, heet zoiets. Het stelt individuen en groepen, die anders niet over de financiële middelen zouden beschikken, in staat om rechtszaken aan te spannen. Onlangs kreeg het enige aandacht, vanwege het feit dat Russische miljardairs die dicht bij president Poetin staan in het geheim rechtszaken in de VS zouden hebben gefinancierd door middel van financiering van rechtszaken door derden.

Sancties omzeilen

Bloomberg Law schrijft hierover: “Zonder rapportageverplichtingen en met weinig regels kunnen investeerders met veel geld miljoenen dollars in een zaak pompen zonder ooit op de agenda van een rechtbank te verschijnen. Dit heeft geleid tot een nieuw soort grensoverschrijdende geldtrechter die gebruikt wordt om internationale wetgeving en de geest van sancties te omzeilen”. Gezien de geostrategische risico’s die hiermee gepaard gaan, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, wordt er momenteel wetgeving voorbereid om transparantievereisten in te voeren.

Het is niet alleen Rusland. Ook Chinese actoren zijn actief op dit gebied. Zo financierde een Chinees bedrijf clandestien rechtszaken over intellectueel eigendom tegen Samsung. Hierbij werd een technologiebedrijf uit Florida als dekmantel gebruikt in een poging te bewijzen dat Samsung zijn intellectuele eigendom zou hebben gebruikt in zijn populaire audioproducten.

Crimineel gedrag

Een prominente zaak in dit verband betreft een geschil over de territoriale grenzen van Maleisië, waarbij het land juridisch werd uitgedaagd door de Filipijnse vermeende erfgenamen van de sultan van Sulu – nu bekend als de Maleisische provincie Sabah – om hen compensatie te betalen op basis van een koloniaal verdrag tussen de Britten en de sultan uit 1878. Maleisië had de Britse afspraak om compensatie te betalen voortgezet na de onafhankelijkheid, maar was daarmee gestopt in 2013, nadat een gewapende invasie vanuit de Filipijnen ten minste zestig mensen had gedood.

De procesfinancier voor de vermeende Filipijnse erfgenamen, Therium, kreeg voor elkaar dat een Spaans arbitragehof hen vijftien miljard dollar schadevergoeding toekende. Kort daarna werden de tegoeden van het Maleisische staatsenergiebedrijf Petronas in Luxemburg bevroren.

Therium

Achter dit alles zit naar verluidt een van ’s werelds grootste bedrijven gespecialiseerd in het financieren van rechtszaken, Therium, gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, dat naar verluidt meer dan $20 miljoen in de rechtszaak heeft geïnvesteerd. Opmerkelijk is dat de Spaanse arbitragerechter in de zaak, Gonzalo Stampa, strafrechtelijk is veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf omdat hij de zaak van Madrid naar Parijs had verplaatst, tegen een Spaans gerechtelijk bevel in. Experts zeggen dat dit betekent dat het hele proces wel eens nietig verklaard zou kunnen worden.

Petronas heeft Therium Capital Management in de VS gedagvaard en beschuldigd van wangedrag door te negeren dat Stampa’s bevoegdheid als arbiter was ingetrokken, omdat het bedrijf had gevraagd om de zaak naar Parijs te verplaatsen.

Ondertussen verwierp de Nederlandse Hoge Raad wel het beroep van de nazaten van de Sultan van Sulu. Het verwierp daarbij de erkenning en tenuitvoerlegging van het arbitrale vonnis. Het betekent een grote klap voor de nazaten. Het Hof somt de gronden op waartegen de nazaten klacht indienden: "(i) het ontbreken van een geldige overeenkomst tot arbitrage, (ii) de uitspraak van het Tribunal Superior de Justicia de Madrid van 29 juni 2021 waarin de benoeming van de Spaanse arbiter nietig is verklaard, (iii) de niet-behoorlijke samenstelling van het scheidsgerecht en (iv) de schorsing van de tenuitvoerlegging (in Frankrijk) door het Cour d’appel de Paris." Het besluit dat het beroep tegen die gronden niet  wordt aanvaard.

Manipuleren

In een brief van de grote farmaceutische bedrijven Bayer en Johnson & Johnson aan het Amerikaanse Congres in oktober eisen ze meer transparantie en klagen ze dat de industrie die rechtszaken financiert “zich veel moeite getroost om in het diepste geheim te opereren.” Daarbij beschuldigen ze externe financiers van het “vaak manipuleren van civiele rechtszaken voor hun eigen doeleinden.”

Bovendien beweert de Amerikaanse Kamer van Koophandel dat financiering door derden Amerikaanse geopolitieke rivalen in staat zou kunnen stellen om vertrouwelijke informatie over gevoelige technologieën in handen te krijgen. Dit zou wel eens het geval kunnen zijn, aangezien het bij financiering van rechtszaken door derden maar al te vaak gaat om rechtszaken die te maken hebben met intellectueel eigendom.

Wetsvoorstel

Een wetsvoorstel in de VS wil dit nu aanpakken door het vermogen van buitenlandse entiteiten om rechtszaken te financieren in de VS strenger aan banden te leggen. Het wetsvoorstel wordt gesteund door de Amerikaanse volksvertegenwoordiger Mike Johnson, een hooggeplaatst lid van de House Judiciary Committee, die het volgende commentaar gaf: “Buitenlandse staten en staatsinvesteringsfondsen mogen zich niet bemoeien met ons rechtssysteem. Dit wetsvoorstel voorkomt dat buitenlandse actoren zoals China kwaadwillige rechtszaken financieren, beschermt kritieke industrieën en geeft voorrang aan de belangen van Amerikanen in de rechtszaal.”

Juridische stappen

Ook in Europa staan juridische stappen op stapel. Vorig jaar stelde het Europees Parlement voor dat de Europese Commissie een richtlijn zou uitvaardigen om financiering door derden in de EU te reguleren. Dit zou een aantal specifieke openbaarmakings- en transparantieverplichtingen met zich meebrengen, evenals een fiduciaire zorgplicht van de financier ten opzichte van de gefinancierde partij, en het zou het financiële belang van financiers beperken tot veertig procent van het toegekende schadebedrag, behalve in uitzonderlijke omstandigheden.

Transparantie

Het is zeker geen slecht idee om transparantie te eisen over wie uiteindelijk een bepaalde rechtszaak financiert, hoewel ervoor gewaakt moet worden dat de toegang tot het recht niet in gevaar komt. Op zich is financiering door derden nuttig om de minder kapitaalkrachtigen te helpen naar de rechter te stappen. In plaats van de bureaucratische aanpak van de EU is het misschien echter beter om rechters per geval te laten beslissen in hoeverre eisers transparant moeten zijn.

Indien iemand uit medelijden de proceskosten van Hunter Biden wil betalen, maar tegelijk anoniem wil blijven, moet dat natuurlijk kunnen. Maar zodra er grote zakelijke of veiligheidsbelangen spelen, ligt dat allicht anders. Al zullen sommigen beweren dat alles in het geval van Hunter Biden beter transparant gebeurt.